Zaświadczenie A1 - kiedy go potrzebujesz?

Zaświadczenie A1 to dokument, który potwierdza podleganie ubezpieczeniom społecznym w Polsce. Jest on konieczny w przypadku podjęcia pracy najemnej lub pracy na własny rachunek za granicą.

Pozwala on na opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne w Polsce, mimo że praca wykonywana jest w którymś z krajów UE, EOG lub Szwajcarii. Bez zaświadczenia A1 osoba, która wykonuje pracę za granicą musi opłacać składki na ubezpieczenie społeczne w kraju działalności zarobkowej.

W celu uzyskania zaświadczenia A1 należy złożyć wniosek na odpowiednim formularzu w oddziale ZUS właściwym ze względu na miejsce zamieszkania. Jeżeli wniosek jest sporządzony prawidłowo, formularz A1 poświadczony przez ZUS zostanie wydany w ciągu 7 dni.

Zaświadczenie A1 najlepiej uzyskać przed podjęciem zatrudnienia lub pracy zarobkowej za granicą. Pozwoli to na uniknięcie sytuacji, w której instytucja zagraniczna zażąda po pewnym czasie składek od wykonywanej pracy najemnej lub pracy na własny rachunek. Oczywiście zazwyczaj są to składki wyższe od tych ZUS-owskich.

Dla kogo zaświadczenie A1?

Zaświadczenie A1 potrzebują:

1) osoby prowadzące działalność gospodarczą w Polsce planujące wykonywać usługi za granicą (przez pewien okres tylko za granicą; na zmianę lub równocześnie w Polsce i za granicą)

2) firmy zatrudniające pracowników w Polsce planujące "wysłać" pracowników do wykonywania pracy za granicą (przez pewien okres tylko za granicą; na zmianę lub równocześnie w Polsce i za granicą).

Każda z opisanych sytuacji wymaga innego rodzaju zaświadczenia A1. Z kolei dla każdego rodzaju zaświadczenia A1 przewidziane są inne warunki, które należy spełnić. Warunki te dotyczą m.in. obrotu osiąganego w Polsce i za granicą, okresu prowadzenia działalności w Polsce, liczby realizowanych zleceń w Polsce i za granicą, rodzaju delegowanych pracowników.

Istotną rzeczą jest również konieczność zachowania tożsamości delegowanej działalności lub pracy wykonywanej przez pracowników delegowanych z działalnością lub pracą wykonywaną w Polsce. Przykładowo programista prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą w Polsce, nie może czasowo świadczyć usług naprawy samochodu za granicą pozostając jednocześnie w polskim systemie ubezpieczeń. Pracownik wykonujący prace spawalnicze nie może zostać oddelegowany za granicę do robót hydraulicznych. 

Ze względu na zróżnicowany charakter okoliczności faktycznych towarzyszących delegowaniu działalności lub pracowników za granicę oraz niejednoznaczność regulacji prawnych w tym zakresie, warto rozważyć skorzystanie z fachowej pomocy prawnika.

Autor - Mariusz Kwiecień